Uit de praktijk: Het beslag op de roerende zaken

Één van de meest ingrijpende executiemaatregelen die door een deurwaarder genomen kunnen worden betreft het beslag op de roerende zaken van een schuldenaar. Doorgaans wordt dit enkel toegepast indien de meer gangbare executiemaatregelen zoals bijvoorbeeld het leggen van derdenbeslag niet mogelijk zijn dan wel geen doel hebben getroffen. Daarnaast komt het wel eens voor dat het beslag roerende zaken op uitdrukkelijk verzoek van de klant (meestal een advocaat) moet worden gelegd. In dit artikel zal nader worden ingegaan op het fenomeen beslag roerende zaken.

Het beslag op de roerende zaken is geregeld in artikel 439 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering en verder. Voorafgaand aan het leggen van een beslag op roerende zaken is het van belang dat er een geldige titel voorhanden is. Deze titel -bijvoorbeeld een vonnis van de rechter- dient tevens door de deurwaarder te zijn betekend, waarbij het van belang is dat de deurwaarder tevens bevel doet aan de schuldenaar om binnen twee dagen aan de executoriale titel te voldoen. Indien een schuldenaar niet aan het bevel voldoet, dan mag de deurwaarder beslag gaan leggen op de roerende zaken van de schuldenaar. Een heel belangrijk criterium daarbij is het zogenaamde ‘zichtvereiste’. Dit houdt in dat de deurwaarder de in beslag te nemen goederen letterlijk moet zien. Voertuigen van een schuldenaar die bijvoorbeeld voor de woning staan, kunnen zo in beslag genomen worden. Hetzelfde geldt voor goederen die in een woning staan en die de deurwaarder door het raam kan waarnemen. Op het moment dat de deurwaarder goederen aantreft, dan worden deze genoteerd en wordt er een zogenaamd proces-verbaal beslag roerende zaken opgemaakt. Een afschrift van dit proces-verbaal dient vervolgens binnen 3 dagen aan de schuldenaar te worden betekend, zodat deze ook weet heeft van het beslag. Ook staat in dit proces-verbaal een verkoopdatum (vanaf circa 4 weken na beslagdatum) van de roerende zaken. Belangrijk voor de schuldenaar is dat deze vanaf het moment van beslaglegging de zaken niet meer mag vervreemden. Mocht de schuldenaar alsnog tot vervreemding (bijvoorbeeld verkoop) van de in beslag genomen goederen overgaan, dan pleegt deze een strafbaar feit.

Er kan ook de situatie zijn dat de deurwaarder niemand op een adres aantreft die toestemming kan geven om de woning te betreden. De deurwaarder dient dan toestemming van een Hulpofficier van Justitie te krijgen om de woning binnen te treden. In de praktijk is het meestal zo dat de deurwaarder van tevoren een datum en tijdstip afstemt met de politie en een slotenmaker. Als er dan vervolgens niemand op een adres aanwezig is, dan kan de deurwaarder, na verkregen toestemming van de Hulpofficier van Justitie, de slotenmaker verzoeken het slot van de woning open te breken. Éénmaal ter plaatse zal de deurwaarder door de woning lopen en een beschrijving maken van de voor beslag vatbare goederen. Na het verlaten van de woning zal ook in deze situatie weer een proces-verbaal worden opgemaakt en zal dit aan de schuldenaar worden betekend.

Ook is het mogelijk, en soms wenselijk, dat de aangetroffen en in beslag genomen goederen direct door de deurwaarder worden meegenomen. Dit heet de gerechtelijke inbewaringgeving. In het geval van een voertuig bijvoorbeeld wordt het, nadat de deurwaarder het heeft aangetroffen en er beslag op heeft gelegd, door een takelbedrijf weggesleept.

In de praktijk beoogt de deurwaarder altijd om na het leggen van een beslag op de roerende zaken, algehele betaling af te dwingen dan wel nog een regeling met de schuldenaar tot stand te laten komen. In een groot aantal gevallen kan gesteld worden dat dit in de praktijk ook lukt. Hetzelfde kan gezegd worden over zaken waarbij de deurwaarder eerst nog de schriftelijke aankondiging doet aan de schuldenaar dat er op een bepaalde datum beslag op de inboedel gelegd gaat worden en dat de deurwaarder daarbij vertegenwoordigd wordt door politie en slotenmaker: een groot percentage van de schuldenaren wenst het niet zover te laten komen en neemt tijdig contact op om de openstaande vordering te betalen c.q. regelen.

Mocht de schuldenaar uiteindelijk in het geheel niet in actie komen of niet tot betaling kunnen of willen overgaan, dan kan de deurwaarder, uiteraard in samenspraak met de opdrachtgever, besluiten om de verkoop door te zetten. Na aftrek van de kosten wordt het overgebleven bedrag in mindering op de vordering gebracht.

Resumerend kan gesteld worden dat het beslag op de roerende zaken een weliswaar ingrijpend, maar vaak zeer effectief middel kan zijn om alsnog een dossier tot een goed einde te brengen.